مطالعه و بررسی بافت تاریخی شهر گرگان
فهرست مطالب
فصل اول : ضرورت شناخت بافت های تاریخی و قدیمی شهر 5
مقدمه 6
عکس هوایی از منطقه در سال 1371 7
اهداف عمده طراحی اقلیمی 9
درجه حرارت 11
بارندگی 11
سایر نزولات جوی 11
باد 12
اقلیم معتدل و مرطوب بارانی 15
شرایط آب و هوایی در دو فصل بحرانی: 15
ب 3) بررسی و مطالعات تاریخی در محدودة مورد مطالعه 16
بررسی مطالعات معماری در محدوده مورد مطالعه 21
طرفندهای مقابله با رطوبت: 23
روشهای تهویه هوا 23
روشهای مقابله با بارش باران 23
بررسی عمومی محدوده 24
عناصری بصری و نشانه‌ها 25
ایوان‌ها- بالکن‌ها (تالار) 26
پوشش سقف‌ها 26
ج 1) پیشینه طرحهای شهری در بافت قدیم گرگان 28
ج 3) توجیه طرح پیشنهادی 31
ج 4) ویژگیهای نظام تقسیمات شهری 32
فصل دوم : طراحی شبکه معابر 36
اصول حاکم بر طراحی شبکه معابر عبارتند از: 37
ه پژوهشهای میدانی: 40
جدول مساحات بافت قدیم شهر گرگان 41
ه-2 محدوده مورد مطالعه در بافت قدیم 43
ه-4 سلسله مراتب محورهای ارتباطی 44
ه-8 فضای سبز موجود در محدودة مورد مطالعه 48
ه-9 کریدورهای بصری قابل توجه سایت 48
ه-12 جنس مصالح بکار رفته در محدودة مورد مطالعه 50
ه-13 شناسایی و بررسی مبلمان شهری 51
درجه‌بندی معابر و بررسی وضع پوشش معابر و کیفیت آنها 57
بررسی تحلیل داده‌ها و دریافتهای نظام دسترسی 59
تدوین برنامه و پیشنهادات 60
فصل سوم : منشورها، قطعنامه‌ها و مصوبات جهانی مرمت شهری 62
کنگرة آتن (1931) 63
معاهدة لاهه (1954) 73
کنگرة گوبینو (1960) 73
مرمت 77
محوطه‌های باستانی 79
کاوش‌های باستان شناختی 79
اسناد 79
معیارهای کیوتو (قارة امریکا) (1967) 81
اجلاس پاریس (1968) 82
کنگرة رُم (1972) 83
معاهدة پاریس (1972) 84
بیانیة بوداپست (1972) 85
کنگره بولونیا (1975) 89
دستورالعمل کلمبو (1993) 90
سند نارا (1994) 91
بیانیه سنت آنتونیو(1996) 92
منشور صوفیه(1996) 94
منشور بورا (1996) 95
بیانیه استکهلم (1998) 96
بیانیه مکزیکوسیتی (1999) 100
بیانیه مکزیکوسیتی (2000) 102
نقشه ها 104
عکس ها 112
منابع 113
فصل اول : ضرورت شناخت بافت های تاریخی و قدیمی شهر
مقدمه
بدیهی‌ترین اصل و معیار عملکرد صحیح شهر، پاسخگویی به نیازهای فیزیولوژیکی
انسان (شهروند) است. به این اعتبار نقش طراح و برنامه‌ریز شهر نظام بخشیدن
به عناصر شکل دهنده شهر و سازماندهی یا ساماندهی روابط بین این عناصر در
جهت افزایش توانایی شهر در پاسخگویی به نیازهای فیزیکی-رفتاری شهروندان
خلاصه می‌شود. در این فرآیند، نظام کالبدی- فیزیکی (Physical) و نظام
فضایی- عملکردی (Spatial) شهر حاصل می‌شود و عناصر کالبیدی ششگانه شهر یعنی
خیابان‌ها، ساختمانهای مسکونی محلهای کار و تجارب، اماکن تفریحی و سرگرمی،
فضاهای ملاقات و تجمع (فضاهای شهری) و سیستم ارتباطات شهری در قالب یک
پیکره نظلم‌مند و سیستماتیک گرد هم می‌آیند. تنها در این صورت شهر می‌تواند
به نیازهای روزمره ساکنان خود پاسخ دهد.
در چنین دیدگاهی، شناخت بافتهای مرکزی و قدیمی شهرهای ایران، می‌تواند منتج
به نتایج گرانباری گردد که فارغ از تمامی معیارهای رایج حرفه شهرسازی- و
به دور از ابتذال مبتلا به مطالعات شهری و خدمات فاز یک طرح‌ها- راه به
کشف، تدوین و ارائه اصول و روشهای صحیح اجرائی در جهت بهسازی، نوسازی و یاز
زنده‌سازی بافتها و فضاهای فرسوده قدیمی و تاریخی شهرها برد. بیاد داشته
باشیم که موضوع بهسازی، نوسازی و باز زنده‌سازی بافتهای شهری بشکل جدی، در
نظام شهرسازی نوین ایران از عمر کمتر از دو دهه برخوردار است و این مطالب،
به خودی خود جوانی و بی‌بدیل بودن این تجربه را نشان می‌دهد. از همین روست
که از حساسیت بالایی برخوردار بوده و توجه ویژه‌ای را طلب می‌کند. ما نیز
برآنیم در این رهگذر سهمی داشته باشیم و امیدواریم از این مهم روسفید بیرون
آییم.
